Wieki XI-XII przynoszą nazwę osad przy rzece Widawie na rozległym blisko 5 kilometrowym odcinku "na Widawie". Póżniej nazewnictwo rozróżniało: Pracze, Widawę i Widawę - Polaninowice,wzdłuż Widawy, zaś sama Widawa powstała z połączenia w latach trzydziestych XX wieku dwóch sąsiednich wiosek Widawy (ciągnącej się do traktu na Trzebnicę) oraz Pracz nad Widawą-(dawnym majątkiem ziemskim Protsch).
Odmienność tych miejscowości trwała przez wieki i nawet w XX wieku część zwana Widawą posiadała adres Weide 1 Siedlung, zaś Protsch miał adres Weide 2 Siedlung. W latach trzydziestych pojawiła się nazwa Widawa-Zachód, zamiast nazwy Protsch.
Pierwszy raz wymieniona została słowem pisanym w bulli papieża Celestyna III dnia 8 kwietnia 1193 roku.
Odnalezione ślady grodziska (stożkowaty kształt o owalnej podstawie i średnicy 30 x 35 m i wysokości 2 m z zarysem zasypanej fosy) wskazują na jego pochodzenie z XIII-XIX wieku. Legenda głosi, iż stożek to zapadnięty zamek, a w jego lochach leżą zasypani rycerze rabusie, którzy napadali na karawany kupieckie wychodzące i przychodzące do Wrocławia .Uważa się , że gród ten był własnością rycerską. Czeka on jeszcze na prace wykopaliskowe, które pozwoliłyby wyjaśnić mroki historii.
Do pierwszej połowy XIV wieku były to dobra kościelne-należące do biskupstwa wrocławskiego, klasztorów w Lubaniu i Św. Wincentego. Świadectwa pisane z tamtego okresu mówią o zamożności Widawy, co uwidoczniło to się nadaniem jej prawa posiadania komory celnej.
Organizacyjnie miejscowość Widawa przynależała do parafii w Ołbinie. Rok 1344 przyniósł decyzję o budowie kościoła parafialnego. Fundatorem był ówczesny właściciel wsi rycerz Henryk Cal, którego herb stanowi dzisiaj herb Osiedla. Budowa trwała cztery lata. W tym czasie wsie rozrosły się i posiadały młyn, karczmę oraz 20 łanów pola, w tym czynszowych 13,sołtysich 2,plebańskich 1,5 i folwarcznych 3,5 (łącznie Protsch i Widawa).
Rewolucja protestancka dotarła do wsi Widawa w roku 1552. Od tego czasu, aż do 1765 roku, w zależności od przynależności tych terenów do określonego władcy, zmieniały się oficjalne religie. W roku 1552 na polecenie właściciela majątku, w kościele parafialnym odprawiono pierwsze nabożeństwo luterańskie, a kościół ten stał się świątynią protestancką. Odbyło się to w oparciu o prawo "culus regio elus religio" obowiązujące w okresie reformacji. Poddaństwo zmuszało wiernych do przyjęcia wiary swojego pana. Byli oni raczej ofiarami automatycznego działania powyższej zasady, aniżeli zwolennikami luteranizmu. I także dotyczyło to i kapłana, zmuszanego pod grożbą wygnania, do przejścia na wyznanie augsburskie.
Lata następne przyniosły znaczne rozszerzanie się luteranizmu, czego dowodem było poświęcenie w roku 1604 nowej świątyni w Psarach (Hunern) , przez pastora z Widawy. Fundatorką była hrabina von Dyhern. Świątynia usytuowana była w środkowej części tej miejscowości, w miejscu gdzie mniej więcej stoi dzisiaj sklep spożywczy. Tam już od roku na placu gdzie trwała budowa, odprawiano nabożeństwa protestanckie. Po wybudowaniu tej świątyni oraz w wyniku przegranej przez stany czeskie wojny trzydziestoletniej i kontrreformacji, a szczególnie na podstawie rozporządzenia cesarza Ferdynanda III (1637-1657) wydanego na podstawie porozumień pokoju westfalskiego z 1648 roku, kościół w Widawie zwrócono katolikom. Jednak ulegał on ciągłej dewastacji, z powodu braku wiernych, a przede wszystkim z braku poparcia finansowego przez właścicieli majątku Protsch, którzy wspierali luteranizm. Trzeba wspomnieć, że panujący wówczas ustrój feudalny, kreował jako jedyne wsparcie finansowe działalności kościoła właścicieli danego majątku , na którym dana parafia istniała.
Rok 1706 przyniósł pisany rejestr mieszkańców: katolików było 17,prostestantów 662, konwertynów 2,apostatów 2.
28 lipca 1742 roku, na podstawie pokoju berlińskiego zawartego z Austrią Śląsk przeszedł pod panowanie Prus. Początkowo władze prowadziły politykę ukrócania wpływów kościoła rzymsko - katolickiego, który w okresie ostatnich stu lat zdobył na nowo odpowiednie przywileje, lecz póżniej zaczął realizować politykę równouprawnienia obydwu religii. Dekrety z 1757 i 1765 roku, znoszące zależność finansową pomiędzy obydwoma wyznaniami, a także z 1750 roku o obowiązku reparacji budynków kościelnych przez proboszczy, ukróciły wpływ właścicieli majątków na proboszczów, zwłaszcza po zniesieniu poddaństwa. W wyniku powyższego na terenie Śląska, a tym samym i Widawy wyklarował się jasny podział na dwie grupy wyznaniowe protestantów i katolików, żyjących w wyznaniowej harmonii i zgodzie. Każda grupa wyznaniowa realizowała swoje potrzeby wyznaniowe m. innymi poprzez budowę i prowadzenie szkół. W okresie 1749-1777 to lata trzeciej już przebudowy i remontu kościoła, wykonany sumptem Franza Andreasa hrabiego von Sierstorpffa - katolika, ówczesnego właściciela majątku ziemskiego w Widawie. Lata 1777-1781 przynoszą informacje o istnieniu dwóch szkół protestanckiej i katolickiej. Rok 1798 to czwarta przebudowa kościoła, którą wykonał właściciel Widawy od roku 1794, wrocławski kupiec Steyer. Lata następne przynosiły stopniowe zwiększanie się liczby ludności o wyznaniu katolickim. Obrazuje to spis mieszkańców Parafii w 1897 roku, gdzie wymieniono ewangelików w liczbie 814, katolików w liczbie 353.

Lata 1918-1922 to lata reorganizacji struktury administracyjnej i kościelnej.
Ponieważ zniszczony Kościół Ewangelicki w Psarach jest nieznany dla większości, przypomnieć należy jak on wyglądał. Niepozorny z zewnątrz, drewniany, o wypełnieniach ścian gliną, w środku mieścił 200 osób. Posiadał bogaty wystrój, epitafia wszystkich pastorów, ozdobiony malowaniami ściennymi przedstawiającymi sceny z raju oraz starego i nowego testamentu. Kościół posiadał przybudowaną bibliotekę, posiadającą w swoich zbiorach liczne starodruki, jak chociażby zabytkowe wydanie dzieł Wergiliusza. Kościół który dotrwał do 1945 roku wybudowano w 1772 roku.
Psary znane były w latach 1920 - 1939 z bardzo ładnych zabaw tanecznych, organizowanych w dwóch restauracjach. W tym czasie już istniał wyznaczony żółty szlak pieszy z Psar do Świniar przez pola Szymanowa.
Parafia Aubsburska wg stanu na 1926 rok ze stolicą w Psarach (Hunern) liczyła 2153 wiernych (na ogólną liczbę 3118 mieszkańców) i obejmowała :

W tych latach Świniary przeżywały swój rozkwit. Wspaniały zespół pałacowo-folwarczny z końca XIX wieku, rozbudowana infrastruktura na rzece Widawie (przejażdżki łodziami), park a w nim restauracja parkowa przyciągały liczne rzesze szukających wypoczynku. Do czasów drugiej wojny światowej Kościołem protestanckim w Psarach (wybudowanym od podstaw w XVII wieku, otoczonym cmentarzem) zarządzał Pastor Albert Riemen (ur. 08.04.1862 roku w m. Diffen, wyświęcony dnia 30-09-1891 roku . Organistą był Z. Ribner ur.08-10-1891 roku ( w Hunern od 1905 roku). Kościół ten zburzono i zdewastowano w 1945 roku. Jego pozostałości jak i cmentarza widoczne były do drugiej połowy lat pięćdziesiątych, kiedy teren zniwelowano i na miejscu tym pobudowano sklep spożywczy (przypomina się aforyzm Demostenesa ...), jak dobrze się przyjrzeć to i dzisiaj odnajdziemy pozostałości - cegłę i kamienie...

W 1983 uruchomiono kolejkę wąskotorową, tak popularny w pierwszej połowie XX wieku środek transportu na bliskie odległości w Prusach. Linia biegnąca przez Widawę, to linia pomiędzy Wrocławiem (stacja końcowa to istniejący do dzisiaj budynek przerobiony na budynek parafialny przy dzisiejszym pl. Staszica),a Trzebnicą. Dalszymi liniami można było dotrzeć do Żmigrodu, Milicza i innych miejscowości. Rozgałęzienie tej linii dochodziło do ówczesnego majątku ziemskiego Szymanów (Simsdorf).
Okres ten zaznaczył się również uruchomieniem zasilania Widawy w energię elektryczną, a także kablowej łączności telefonicznej. Oczywiście centrala obsługiwana była ręcznie. Po I wojnie podupadały gospodarstwa chłopskie, a także majątek Protsch. Przechodziły one stopniowo w inne ręce. W efekcie majątek Protsch, jak i niektóre gospodarstwa chłopskie wykupiły dwa żeńskie zakony kościoła rzymsko-katolickiego.
Dnia 05 maja 1917,za aprobatą miejscowego Proboszcza Parafii Rzymsko-Katolickiej Ks Hermana Bannerta, powstała placówka Kongregacji Sióstr Miłosierdzia Św.Karola Boromeusza (Siostry Boromeuszki), prowadząca między innymi szpital św. Jerzego we Wrocławiu (dzisiejszy szpital im.Rydygiera). Siostra Przełożona tego zakonu Longina Nowak zakupiła na terenie Widawy w tymże roku gospodarstwo oznaczone nr 3 w Protsch (Pracze),usytuowane w końcowej części dzisiejszej ulicy Zduńskiej (nr 13) po prawej stronie tej ulicy, celem posiadania odpowiedniego miejsca do odpoczynku dla sióstr pracujących w szpitalu i zaopatrzenia tegoż szpitala w żywność.

Dotychczas korzystały one - z tak popularnego w początkach XX wieku-lasku osobowickiego - lecz ani dotarcie tam, ani natłok odpoczywających, nie dawał gwarancji odpowiedniego relaksu. Dlatego też nabycie tego gospodarstwa było dla sióstr Boromeuszek idealnym rozwiązaniem, z uwagi na niewielką odległość od szpitala, dogodny dojazd (kolejka wąskotorowa, a także od 1935 roku autobus). Jednak zakupione gospodarstwo od Pana Ernesta Vetlera nie posiadała zbyt dużego aerału (5 mórg) i stąd konieczność ekspansji.Już w dniu 15.08.1917 roku dokupiono od Pana Richarda Ochlicha 19 mórg, a w roku 1920 następne 23 morgi od właściciela zamku Ritterburg Pana Ernsta Hieschela.

Umożliwiło to prowadzenie upraw polowych i warzywnych na potrzeby szpitala. W latach 1925-1926 mistrz murarski Jaroch wybudował na działce zakupionej w 1920 roku Dom Najświętszej Panny Marii (dzisiejszy dom Pomocy Społecznej), co pozwoliło na spędzanie przez siostry szpitalne całości swojego urlopu, a także prowadzenie m. innymi rekolekcji klasztornych, również w czasie trwania II wojny światowej.
W latach 1925-1926 wybudowano nowoczesną pralnię o napędzie elektyczno - parowym, która przejęła na siebie obowiązki pralni szpitalnej szpitala św.Jerzego, gdzie była bardzo uciążliwa dla samego szpitala, jak i okolicy. Co prawda plany budowy pralni w majątku Protsch istniały od dawna, jednak z uwagi na brak odpowiedniej ilości wody (przecież tak niezbędnej do celów technologicznych) wstrzymywał tę inwestycję i dopiero odwiert przeprowadzony w 1925 roku, doprowadził do znalezienia na głębokości 65 metrów dobrej i dużej ilości wody, co umożliwiło rozpoczęcie inwestycji. Pralnia funkcjonowała już jako upaństwowiona aż do lat osiemdziesiątych.

Organizacyjnie, z uwagi na nierozłączność Szpitala Św. Jerzego , Domu N.M.P. oraz majątku Protsch, Siostra Przełożona Szpitala była jednocześnie Siostrą Przełożoną Domu N.M.P. i majątku Protsch,zaś w tych ostatnich były Kierowniczki.

W roku 1925 w gospodarstwie Protsch było 8 krów dojnych, 45 sztuk trzody chlewnej i 5 koni. Przełożone Szpitala Św.Jerzego:

s.Clementia Grőschel od 1919 do 1920,
s.Klara Florian od 1920 do 1926,
s.Rita Schmidt od 1926 do 1932,
s.Longina Nowag od 1932 do 1933,
s.Apronia Kostorz od 1936 do 1939,
s.Walburga Grzondziel od 1939 do 1951,
s.Teodulfa Smieszek od 1951 do końca

W latach 1929 - 1940 odbywały się w Domu N.M.P. kursy rekolekcyjne. I tak w roku 1929 były 4 kursy (73 uczestniczek),w 1932 były 3 kursy (64 uczestniczki), w 1933 było 6 kursów (126 uczestniczek), w 1934 było 3 kursy (62 uczestniczki), w 1937 były 2 kursy (44 uczestniczki), w 1938 było 5 kursów (72 uczestniczki), w 1939 było 5 kursów ( 104 uczestniczki), w 1940 było 6 kursów (135 uczestniczek).

Siostry Boromeuszki śpieszyły również z pomocą chorym mieszkańcom Widawy (opieka i leczenie).I tak w 1934 roku były u chorych 175 razy, w 1935 - 195 razy, w 1936 - 93 razy, w 1937 - 32 razy, w 1938 - 32 razy, w 1939 - 70 razy. Kaplica, w której odbywały się nabożeństwa, było ogólnodostępna. Lata 1919-1930 to lata osiedlenia się w Widawie Sióstr Szkolnych de Notre Dame, których Przełożona Prowincji Śląskiej siostra Maria Anuncjata Opic nabyła w częściach widawski majątek ziemski Protsch od Pana zamku Riterburg Hirschela,. Było to kilka budynków gospodarczych z pomieszczeniami dla pracowników, stajnie, obory, chlewy, ogrody, sad, pastwiska. Majątek ten kończył się przy dzisiejszej ulicy Zduńskiej piętrową willą. W jego skład wchodziła tez ziemia orna. Łączna powierzchnia majątku w roku 1935 wynosiła 58,3738 ha. W roku 1926 Pan Hirschel sprzedał zamek Riterburg kupcowi wrocławskiemu, który po zaadaptowaniu na cele szpitalne, zbył go Siostrom de Notre Dame. Majątek dostarczał artykuły żywnościowe dla domu macierzystego przy ulicy św.Marcina do 1944 roku, zaś zamek był miejscem pobytu dla starszych, niezdolnych do pracy sióstr.
Konwent widawski Sióstr de Notre Dame w dniu 01-09-1939 roku przedstawiał się następująco: I chór: s. M. Lamberta Kolibaby - przełożona, s. M. Ojcheria Hofman, s. M.Gutterta Senderman, s. M. Franciszka Andorf, s. M. Adeiberta, s. M. Benigna Schola. II chór: s. M. Ingracja Mentzner, s. M. Reparata, s. M. Respicja, s. M. Achacja, s. M. Krystyna, s. M. Medarda Sopart - Poręba, s. M. Gaudencja Volkner, s. M. Klementyna Feige, s. M. Luceida, s. M. Sekunda Piosek, s. M.Jolanta Tomiak, s. M. Sigolema, s. M. Donatila, s.M. Kordula, s. M. Flora, s. M. Alma.
Od 1935 roku Widawa miała drugie połączenie - autobusowe - z Wrocławiem (oprócz kolejki wąskotorowej). Dane statystyczne przekazują, że w 1942 roku Widawa obejmowała w tym czasie 550 ha ziemi ornej i pastwisk z boiskiem sportowym usytuowanym za starym dorzeczem rzeki patrz mapa z 1934.

Zamieszkiwało ją wówczas 1249 ewangelików oraz 346 katolików. Mieściła się tu oprócz władz gromadzkich także placówka NSDAP. Ostatnim wójtem był Pan Paul Gilbner ( nr telefonu Weide 299 i 178).

Widawa nie posiadała do 1939 roku nazw ulic. Administracyjnie podzielona była na dwie części:
Weide 1 i Weide 2.
Weide 1 podzielony był na osady 1 i 2 .
Osada nr 1 (Siedlung 1) obejmował rejon dzisiejszych ulic Fryzjerskiej,Zduńskiej i Dekarskiej.
Osada nr 2 (Siedlung 2) obejmował rejon dzisiejszych ulic Księgarskiej i Sułowskiej.
Weide 2 obejmowała rejon dzisiejszej ulicy Kominiarskiej i przyległych.